بررسی آموزه‌های فرهنگ عاشورایی در نماهنگ‌های کودک و نوجوان از منظر نشانه‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از مباح ث مهم که در سال‌های اخیر وارد حوزۀ نقد و بررسی آثار ادبی و هنری شده، مبحث نشانه‌شناسی فرهنگی است. ارتباط رشد فرهنگی با تنفیذ نشانه‌ها از مسائل قابل تأمل در دستاوردهایی است که از مسیر تکنولوژی وارد حوزۀ مطالعات کودک و نوجوان  شده‌است. توجه به ایجاد، ترویج و انتقال فرهنگ عاشورایی در میان نسل جوان در عصر فناوری و رسانه، سبب تولید نماهنگ‌های متعدّد و ارزشمندی برای گروه کودک و نوجوان در کشور ایران شده که اشعار و تصاویر موجود در آن از منظر معناشناسی نشانه‌ها قابل تحلیل و نقد است.در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی تلاش شده‌است تا جنبه‌های بیرونی و درونی نشانه‌های دینی در نماهنگ‌های عاشورایی از زاویۀ‌ «عینیّت دارندگی» و «انتقال‌دهندگی» بررسی شود. هدف از این بررسی، تعیین نقش نشانه‌ها در ایجاد، انتقال و تداوم فرهنگ عاشورایی به کمک شعر و تصویر در نماهنگ‌های انیمیشنی به کودکان و نوجوانان بوده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد در اغلب نماهنگ‌های منتخب، جنبه‌های بیرونی نشانه‌های دینی پیام‌های مستقیمی دارند و سازندگان، آموزه‌های مشترکی را بر مبنای فرهنگ دینی- اجتماعی به کمک شعر و تصویر در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داده‌‌اند. از میان آموزه‌ها به شهادت‌طلبی بیشتر پرداخته شده و بخش فراوانی از نشانه‌ها در ارتباط با شرح ظلم و ستم به خاندان اهل‌ بیت(ع) است. در بخش جنبه‌های درونی نشانه‌ها، ضعف‌هایی دیده می‌شود که مهم‌ترین آن، ایجاد محدودیت در ظرفیت خوانش است.  

کلیدواژه‌ها